Cải Cách Thuế Chứng Khoán: Cần Một Lộ Trình, Không Phải Một Cú Nhảy Vọt

Ngày 31/07/2025, Bộ Tài Chính công bố Dự thảo Luật Thuế Thu Nhập Cá Nhân (thay thế), gây chú ý với đề xuất cải cách thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán. Đề xuất này đã làm dấy lên nhiều tranh luận trong giới đầu tư và các chuyên gia tài chính. Cải cách thuế chứng khoán không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn tiềm ẩn những tác động sâu rộng, ảnh hưởng đến tính ổn định và triển vọng phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.

Đề Xuất Mới Về Thuế Chứng Khoán

Hiện nay, thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng chứng khoán tại Việt Nam được tính theo tỷ lệ cố định 0,1% trên giá trị giao dịch. Mặc dù phương pháp này đơn giản và dễ thực hiện, nhưng nó còn tồn tại bất cập: nhà đầu tư vẫn phải nộp thuế ngay cả khi thua lỗ. Điều này không công bằng và có thể làm giảm niềm tin của nhà đầu tư vào chính sách thuế.

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) đề xuất mức thuế suất 20% trên lợi nhuận ròng (chênh lệch giữa giá bán và giá mua chứng khoán). Nếu không xác định được giá mua và các chi phí liên quan, thuế sẽ tính theo tỷ lệ 0,1% trên giá trị giao dịch. Đây được cho là một bước tiến, nhưng phương pháp tính thuế này có thể gặp khó khăn trong quá trình thực thi.

Các Thách Thức Trong Việc Áp Dụng Thuế Mới

Mặc dù phương pháp tính thuế dựa trên lợi nhuận thực tế có tính công bằng hơn, nhưng việc xác định lợi nhuận ròng lại gặp nhiều thách thức. Hiện nay, hệ thống dữ liệu giao dịch vẫn còn phân tán và thiếu đồng bộ, gây khó khăn trong việc kết nối các cơ quan quản lý thuế và các công ty chứng khoán. Chính sách thuế này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cần có một cơ sở hạ tầng kỹ thuật mạnh mẽ để đảm bảo tính chính xác trong việc xác định thuế.

Thuế Chứng Khoán Và Cuộc Đua Thu Hút Dòng Vốn Trong ASEAN

Một trong những điểm gây tranh cãi trong dự thảo là mức thuế suất 20% trên lợi nhuận ròng, có thể khiến thị trường chứng khoán Việt Nam mất đi tính cạnh tranh với các nước trong khu vực ASEAN như Thái Lan, Singapore, Malaysia và Philippines.

• Thái Lan: Miễn thuế thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán cho nhà đầu tư cá nhân.

• Malaysia: Miễn thuế đối với giao dịch cổ phiếu niêm yết và chỉ đánh thuế với một số tài sản khác.

• Singapore: Miễn thuế hoàn toàn đối với lợi nhuận từ chứng khoán cho nhà đầu tư cá nhân.

• Philippines: Giảm thuế từ 0,6% xuống 0,1% để thúc đẩy thanh khoản.

Chính sách thuế của các quốc gia này thể hiện sự tập trung vào việc thu hút dòng vốn đầu tư và duy trì sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán.

Khó Khăn Và Giải Pháp Trong Cải Cách Thuế Chứng Khoán

Việc chuyển sang mô hình thuế dựa trên lợi nhuận ròng là cần thiết nhưng phải thực hiện một cách thận trọng. Một lộ trình cải cách thuế chứng khoán sẽ giúp giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư và tạo ra môi trường minh bạch, công bằng hơn.

Lộ trình cải cách có thể bao gồm:

1. Duy trì thuế cố định 0,1% cho nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, nhóm không có đủ nguồn lực để kê khai chi phí.

2. Cung cấp lựa chọn thuế dựa trên lợi nhuận ròng cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp hoặc cá nhân có khả năng chứng minh chi phí hợp lý.

3. Đảm bảo tính minh bạch trong việc xác định chi phí đầu tư hợp lệ và phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật để hỗ trợ thu thuế chính xác.

Bên cạnh đó, mức thuế 20% có thể được điều chỉnh xuống khoảng 5-10%, phù hợp với mặt bằng chung trong khu vực ASEAN, để đảm bảo tính cạnh tranh và thu hút dòng vốn dài hạn.

Tóm Tắt: Cải Cách Thuế Chứng Khoán Cần Lộ Trình Thận Trọng

Cải cách thuế chứng khoán là một bước tiến cần thiết nhưng phải được thực hiện một cách thận trọng và có lộ trình rõ ràng. Một chính sách thuế hợp lý phải đảm bảo tính công bằng và hỗ trợ sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam trong dài hạn. Đảm bảo tính minh bạch và công bằng cho các nhà đầu tư sẽ giúp duy trì niềm tin và thu hút dòng vốn đầu tư, từ đó nâng cao sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam trên trường quốc tế.